Finansal Analizde Kullanılan Tablolar ve Karşılaşılan Sorunlar
Finansal Analiz; firmanın faaliyet döngüsü ve nakit akışlarının sonucu oluşan finansal tablolardaki çeşitli hesaplar arasındaki ilişkilerin kurulmasını, ölçülmesini ve yorumlanmasını kapsayan bir faaliyettir.
Analizin amacı, işletmenin yalnız geçmiş performansını değerlendirmek değil, geleceğe yönelik tahminlere de katkı sağlamaktır.
Finansal analizin hesaplama ve yorumlama olmak üzere iki farklı aşaması vardır. Hesaplama aşamasında, mali tablolardan faydalanılarak yapılan hesaplamalarla yeni bilgiler üretilir. İkinci aşamada ise ortaya çıkan bu bilgiler yorumlanır ve analiz edilir.
Finansal Analizde Kullanılan Tablolar
- Bilanço: Firmanın belirli bir tarihteki varlıklarını, borçlarını ve öz sermayesini tasnifli bir şekilde gösteren statik bir tablodur. Tablonun statik özellikte olması firmanın finansal yapısının bir anlık fotoğrafını göstermesi demektir.
- Gelir Tablosu: Firmanın belli bir hesap döneminde elde ettiği tüm gelirler ile aynı dönemde katlandığı bütün maliyet ve giderleri gösteren ve dönem faaliyetinin net sonucunu kâr veya zarar olarak özetleyen tablodur.
- Oranlar Tablosu: Finansal tablolarda yer alan hesap kalemleri arasında aritmetik ilişkileri göstermek için kullanılan tablodur.
- Nakit Akım Tablosu: İşletmenin bir hesap dönemi içinde gerçekleşen nakit akışını, nakit giriş ve çıkışlarını, işletmenin yapmış olduğu tahsilat ve ödemeleri kaynakları ve kullanım yerlerini birlikte gösteren yardımcı finansal tablodur. Nakit Akım Tablosunda sadece nakit giriş- çıkışı sağlayan kaynak ve kullanımlar dikkate alınmaktadır. İki döneme ait karşılaştırmalı bilanço ve gelir tablosu üzerinden hazırlanır. 3 Ana bölümden oluşur;
- İşletme faaliyetleri ile ilgili nakit akışları
- Yatırım faaliyetleri ile ilgili nakit akışları
- Finansman faaliyetleri ile ilgili nakit akışları
- Fon Akım Tablosu: İşletmenin belirli bir hesap dönemi içinde sağladığı finansal kaynakları ve bunların kullanım yerlerini gösteren yardımcı finansal tablodur. Fon Akım Tablosunda tüm işlemler dahil edilmektedir.
Not: Nakit Akım Tablosu’nda yalnızca nakit giriş-çıkışları dikkate alınırken, Fon Akım Tablosu’nda tüm işlemler yer alır. Nakit Akım Tablosu, kasa ve bankalardaki mevduatları kapsarken, Fon Akım Tablosu tüm finansal araçları içerir. Finansal tablolardan yalnızca nakit akım tablosu Nakit Esasına göre düzenlenmektedir. Diğer tüm tablolar tahakkuk esasına göre düzenlenmektedir.
Finansal Tablolarda Karşılaşılan Sorunlar
Finansal analiz aşamasında kullanacağımız en temel kaynak firmaların mali tablolarıdır. Mali tabloları değerlendirirken karşılaşılan bazı sorunlar şunlardır:
- Her zaman doğru ve kesin bilgiyi yansıtmazlar.
- Uygulanan muhasebe sistemleri farklılık gösterebilir.
- Geçmiş verilerden oluştukları için firmanın güncel durumu hakkında bilgi vermezler.
- Nakit esasından çok tahakkuk esasına göre düzenlenirler. Tahakkuk esasına göre tutulan kayıtlar ekonomik faaliyet gerçekleştiği zaman oluşturulur.
- Finansal (sayısal) olmayan verilerin etkisi altındadır.
- Firmalar, mali tablolarını her türlü yasal mevzuata uygun tutsalar bile firmanın net durumunu görebilmek ve finansal verileri daha anlaşılır hale getirebilmek için aktarma arındırma işlemleri yapılır.
Tam gerçeği yansıtmayan mali tabloların sebeplerinden bazıları şunlardır:
- Bankalardan rahat kredi almak.
- Hissedarlara, yatırımcılara, yönetime olumlu tablo çizmek.
- Kayıt dışı ekonomi.
- Vergi Kaçırmak/vergiden kaçınmak.
- Vergi kaçırmak, yasal olmayan yollara başvurularak verilmesi gereken verginin tamamının veya bir kısmının beyan edilmemesidir.
- Vergiden kaçınma, kanunlarda yazılan ve tanınan olanaklar çerçevesinde vergi matrahını düşürmektir.